Dünyaya gelen her bebek iyi bir bakımı hak ediyor. Bebeklere hayata gözlerini açmalarıyla beraber sağlıklı bir şekilde yaşamlarını sürdürmeleri için bazı aşılar yapılıyor. Çocukluk çağında yapılan bu aşılar, onları olası hastalıklara karşı koruyor.
Türkiye’de çocuklar Sağlık Bakanlığı’nın belirlediği takvim doğrultusunda 13 hastalığa karşı rutin olarak aşılanıyor. Bu hastalıklar şöyle sıralanıyor: Verem, difteri (kuşpalazı), boğmaca, tetanos, çocuk felci, kızamık, kızamıkçık, kabakulak, hepatit-B, hepatit-A, zatürre, suçiçeği ve çocukluk çağı menenjiti.
Peki bu aşıların çocukların sağlığı üzerinde nasıl bir etkisi var? Aşılanmayan çocukları nasıl bir tehlike bekliyor? Çocukluk çağı aşılarının yan etkileri var mı?
Yalova Üniversitesi Rektör Yardımcısı ve Tıp Fakültesi Dekanı olan Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Vefik Arıca’yla çocukluk çağı aşılarına ilişkin merak edilenleri konuştuk.
Aşılama tüm toplumu etkiliyor
Türkiye’de yıllardan beri bağışıklama konusunda çalışmalar yapıldığını söyleyen Prof. Dr. Arıca, “Sağlık Bakanlığı tarafından çocuklara uygulanan rutin bağışıklama programı var” diyor.
Çocukluk çağında yapılan aşılar toplumun geneli için büyük önem taşıyor. Bu noktada Prof. Dr. Arıca şunları anlatıyor:
Dünyada yaklaşık 20 milyon çocuk ya eksik aşılanıyor ya da hiç aşılanmıyor. Türkiye’de de bu sayının 50 bini geçtiği tahmin ediliyor. Tabii bunda savaş, göç ve aşı karşıtlığı en önemli etkenler…
Çocukluk çağı aşıları yalnızca çocukları değil, tüm toplumu da koruyor aslında. Prof. Dr. Arıca'nın yaptığı vurgu son derece önemli. “Aşı hem kendimizi hem de toplumu koruyor" diyen Prof. Dr. Arıca şöyle devam ediyor:
Çünkü aşı enfeksiyon ya da hastalık vücudumuza geldiği zaman nasıl savaşacağını öğreten savaşçı askerlerin üretimi için yapılıyor. Sadece aşı yapıldığı için milyonlarca çocuğun ölümü azalmış oluyor. Örneğin kızamık tam dünyada yok olacakken son yıllarda aşı yaptırmayanlar nedeniyle 2020 yılından sonra tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de görülmeye başlandı. Aşı olmadığımız zaman sadece kendimiz değil, tüm toplum; hatta tüm dünya etkilenebiliyor.
Aşıların yan etkisi var mı?
Çocukluk çağı aşılarıyla ilgili öteden beri merak edilen konulardan biri şüphesiz yan etkileri… Prof. Dr. Arıca, aşıların yan etkilerinin akut ve kronik olarak ikiye ayrıldığını söylüyor.
“Aşıların kronik dediğimiz uzun yıllar sonra çıkacak olan etkileri aslında yok denecek kadar azdır. Genelde bizim gördüğümüz akut etkiler ise aşı vurulan yerde şişlik, kızarıklık ödem şeklinde 24-48 saat içinde, bazen kendiliğinden bazen de hekim kontrolünde geçebiliyor.”
Hangi aşı ne zaman yapılıyor?
Çocukluk aşılarından ilki doğumdan hemen sonra yapılan Hepatit B aşısı. Aşının ikinci dozu bebek 1 aylıkken, 3'ncü dozu 6'ncı ayda uygulanıyor.
Çocukları verem hastalığına karşı koruyan aşı ise tek doz olarak bebek 2 aylıkken yapılıyor.
Zatürre, menenjit ve bakteriyemi gibi pek çok hastalığa yol açabilen virüslerden korunabilmek için yapılan konjüge pnömokok aşısının (KPA) ilk dozu 2'nci ayda, ikinci dozu 4'üncü ayda vuruluyor. Aşının pekiştirme dozu için ise 12’nci ay bekleniyor.
"Beşli karma aşı" olarak bilinen DaBT-İPA-Hib (Difteri, boğmaca, tetanos, çocuk felci ve Hib menenjiti) 1'inci, 4'üncü ve 6'ncı aylarda yapılıyor. 18’inci ayın sonunda ise pekiştirme dozu uygulanıyor.
"Dörtlü karma aşı" olarak bilinen DaBT-İPA (Difteri, boğmaca, tetanos, çocuk felci) 4 yaşında pekiştirme dozu olarak yapılıyor.
Çocuk felci aşısı 6'ncı ve 18’inci aylarda iki doz olarak enjekte ediliyor. Suçiçeği aşısı 12’nci ayda, KKK (kızamık-kızamıkçık-kabakulak) aşısı da 12 ile 48’inci aylarda vuruluyor.
Tetanos ve difteri aşısı 13 yaşta pekiştirme dozu olarak yeniden uygulanıyor. Hep-A (Hepatit A) ise 18’inci ve 24’üncü aylarda iki doz şeklinde takvimdeki yerini alıyor.
Takım | O | G | M | B | A | Y | P | AV | |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
1 | Galatasaray | 37 | 32 | 2 | 3 | 89 | 25 | 99 | +64 |
2 | Fenerbahçe | 37 | 30 | 1 | 6 | 93 | 31 | 96 | +62 |
3 | Trabzonspor | 37 | 20 | 13 | 4 | 65 | 48 | 64 | +17 |
4 | Başakşehir FK | 37 | 17 | 13 | 7 | 51 | 41 | 58 | +10 |
5 | Beşiktaş | 37 | 16 | 13 | 8 | 51 | 45 | 56 | +6 |
6 | Kasımpaşa | 37 | 15 | 14 | 8 | 60 | 64 | 53 | -4 |
7 | Alanyaspor | 38 | 12 | 10 | 16 | 53 | 50 | 52 | +3 |
8 | Sivasspor | 37 | 13 | 12 | 12 | 45 | 53 | 51 | -8 |
9 | Çaykur Rizespor | 37 | 14 | 15 | 8 | 48 | 56 | 50 | -8 |
10 | Antalyaspor | 38 | 12 | 13 | 13 | 44 | 49 | 49 | -5 |
11 | Adana Demirspor | 37 | 10 | 13 | 14 | 52 | 55 | 44 | -3 |
12 | Samsunspor | 37 | 11 | 16 | 10 | 41 | 49 | 43 | -8 |
13 | Kayserispor | 37 | 11 | 14 | 12 | 43 | 55 | 42 | -12 |
14 | Gaziantep FK | 37 | 11 | 18 | 8 | 49 | 57 | 41 | -8 |
15 | Konyaspor | 37 | 9 | 14 | 14 | 39 | 50 | 41 | -11 |
16 | MKE Ankaragücü | 37 | 8 | 13 | 16 | 44 | 48 | 40 | -4 |
17 | Hatayspor | 37 | 8 | 15 | 14 | 43 | 52 | 38 | -9 |
18 | Fatih Karagümrük | 37 | 9 | 18 | 10 | 46 | 51 | 37 | -5 |
19 | Pendikspor | 37 | 9 | 18 | 10 | 42 | 72 | 37 | -30 |
20 | İstanbulspor | 37 | 4 | 26 | 7 | 27 | 74 | 16 | -47 |
Takım | O | G | M | B | A | Y | P | AV | |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
1 | Eyüpspor | 34 | 24 | 7 | 3 | 77 | 31 | 75 | +46 |
2 | Göztepe | 34 | 21 | 6 | 7 | 60 | 20 | 70 | +40 |
3 | Sakaryaspor | 34 | 17 | 8 | 9 | 50 | 35 | 60 | +15 |
4 | Bodrumspor | 34 | 15 | 7 | 12 | 43 | 22 | 57 | +21 |
5 | Çorum FK | 34 | 16 | 10 | 8 | 55 | 36 | 56 | +19 |
6 | Kocaelispor | 34 | 16 | 11 | 7 | 48 | 41 | 55 | +7 |
7 | Boluspor | 34 | 15 | 11 | 8 | 33 | 35 | 53 | -2 |
8 | Gençlerbirliği | 34 | 13 | 9 | 12 | 39 | 33 | 51 | +6 |
9 | Bandırmaspor | 34 | 13 | 10 | 11 | 49 | 32 | 50 | +17 |
10 | Erzurumspor FK | 34 | 12 | 11 | 11 | 30 | 34 | 44 | -4 |
11 | Ümraniyespor | 34 | 12 | 15 | 7 | 40 | 47 | 43 | -7 |
12 | Manisa FK | 34 | 9 | 12 | 13 | 40 | 40 | 40 | 0 |
13 | Keçiörengücü | 34 | 10 | 14 | 10 | 34 | 43 | 40 | -9 |
14 | Adanaspor | 34 | 11 | 17 | 6 | 28 | 45 | 39 | -17 |
15 | Şanlıurfaspor | 34 | 9 | 14 | 11 | 32 | 37 | 38 | -5 |
16 | Tuzlaspor | 34 | 9 | 14 | 11 | 35 | 47 | 38 | -12 |
17 | Altay | 34 | 5 | 25 | 4 | 16 | 76 | 10 | -60 |
18 | Giresunspor | 34 | 2 | 28 | 4 | 16 | 71 | 7 | -55 |
Takım | O | G | M | B | A | Y | P | AV | |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
1 | Esenler Erokspor | 36 | 26 | 5 | 5 | 83 | 29 | 83 | +54 |
2 | Van Spor FK | 36 | 24 | 6 | 6 | 63 | 37 | 75 | +26 |
3 | Bucaspor 1928 | 36 | 21 | 5 | 10 | 54 | 25 | 73 | +29 |
4 | 1461 Trabzon FK | 36 | 21 | 6 | 9 | 71 | 39 | 72 | +32 |
5 | Ankaraspor | 36 | 15 | 8 | 13 | 45 | 35 | 58 | +10 |
6 | Yeni Mersin İdman Yurdu | 36 | 16 | 10 | 10 | 50 | 36 | 58 | +14 |
7 | Beyoğlu Yeniçarşıspor | 36 | 15 | 14 | 7 | 47 | 38 | 52 | +9 |
8 | Karacabey Belediye Spor | 36 | 13 | 11 | 12 | 43 | 37 | 51 | +6 |
9 | Ankara Demirspor | 36 | 15 | 16 | 5 | 43 | 46 | 50 | -3 |
10 | Diyarbekir Spor | 36 | 12 | 15 | 9 | 39 | 41 | 45 | -2 |
11 | Kırklarelispor | 36 | 11 | 14 | 11 | 33 | 41 | 44 | -8 |
12 | Altınordu | 36 | 10 | 13 | 13 | 45 | 39 | 43 | +6 |
13 | Hes İlaç Afyonspor | 36 | 10 | 14 | 12 | 25 | 38 | 42 | -13 |
14 | Serik Belediyespor | 36 | 10 | 16 | 10 | 29 | 45 | 40 | -16 |
15 | Nazilli Belediyespor | 36 | 11 | 16 | 9 | 38 | 57 | 39 | -19 |
16 | Zonguldak Kömürspor | 36 | 11 | 17 | 8 | 41 | 57 | 38 | -16 |
17 | Kırşehir Futbol SK | 36 | 5 | 23 | 8 | 38 | 76 | 23 | -38 |
18 | Bursaspor | 36 | 6 | 22 | 8 | 28 | 64 | 23 | -36 |
19 | Adıyaman FK | 36 | 4 | 25 | 7 | 28 | 63 | 19 | -35 |
Takım | O | G | M | B | A | Y | P | AV | |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
1 | Kepezspor FAŞ | 28 | 22 | 2 | 4 | 67 | 18 | 70 | +49 |
2 | Aliağa Futbol A.Ş. | 28 | 19 | 0 | 9 | 60 | 18 | 66 | +42 |
3 | Ayvalıkgücü Belediyespor | 28 | 15 | 6 | 7 | 40 | 25 | 52 | +15 |
4 | 52 Orduspor FK | 28 | 14 | 7 | 7 | 40 | 28 | 49 | +12 |
5 | İnegöl Kafkas GK | 28 | 13 | 7 | 8 | 37 | 30 | 47 | +7 |
6 | Edirnespor | 28 | 13 | 10 | 5 | 45 | 28 | 44 | +17 |
7 | Mardin 1969 Spor | 28 | 12 | 11 | 5 | 40 | 34 | 41 | +6 |
8 | K.Çekmece Sinopspor | 28 | 10 | 10 | 8 | 41 | 31 | 38 | +10 |
9 | Karabük İdmanyurdu Spor | 28 | 10 | 13 | 5 | 27 | 44 | 35 | -17 |
10 | Artvin Hopaspor | 28 | 9 | 12 | 7 | 33 | 29 | 34 | +4 |
11 | Talasgücü Belediyespor | 28 | 10 | 14 | 4 | 34 | 45 | 34 | -11 |
12 | Kırıkkalegücü FK | 28 | 8 | 15 | 5 | 31 | 42 | 29 | -11 |
13 | Gümüşhanespor | 28 | 4 | 14 | 10 | 25 | 49 | 22 | -24 |
14 | Malatya Arguvanspor | 28 | 3 | 21 | 4 | 21 | 57 | 13 | -36 |
15 | Tarsus İdman Yurdu | 28 | 2 | 22 | 4 | 20 | 83 | 10 | -63 |
Tarih | Ev Sahibi | Sonuç | Konuk Takım |
---|---|---|---|
25/05/2024 | Sivasspor | vs | Kayserispor |
26/05/2024 | Adana Demirspor | vs | Başakşehir FK |
26/05/2024 | Fenerbahçe | vs | İstanbulspor (H:1) |
26/05/2024 | Hatayspor | vs | Çaykur Rizespor |
26/05/2024 | Kasımpaşa | vs | Beşiktaş |
26/05/2024 | Konyaspor | vs | Galatasaray |
26/05/2024 | Pendikspor | vs | Gaziantep FK |
26/05/2024 | Trabzonspor | vs | MKE Ankaragücü |
18/05/2024 | Gaziantep FK | 3 - 1 | Fatih Karagümrük |
17/05/2024 | Antalyaspor | 2 - 1 | Adana Demirspor |
Tarih | Ev Sahibi | Sonuç | Konuk Takım |
---|---|---|---|
11/05/2024 | Kocaelispor | 0 - 2 | Sakaryaspor |
11/05/2024 | Erzurumspor FK | 0 - 4 | Eyüpspor |
11/05/2024 | Boluspor | 2 - 1 | Çorum FK |
11/05/2024 | Göztepe | 1 - 1 | Bodrum FK |
11/05/2024 | Adanaspor | 1 - 0 | Bandırmaspor |
11/05/2024 | Tuzlaspor | 1 - 1 | Gençlerbirliği |
11/05/2024 | Şanlıurfaspor | 2 - 0 | Manisa FK |
10/05/2024 | Giresunspor | 1 - 2 | Ümraniyespor |
10/05/2024 | Keçiörengücü | 1 - 1 | Altay |
Tarih | Ev Sahibi | Sonuç | Konuk Takım |
---|---|---|---|
Hük. | Bursaspor | 3 - 0 | Van Spor FK |
04/05/2024 | Altınordu | 3 - 3 | Ankaraspor |
04/05/2024 | Bucaspor 1928 | 3 - 1 | Diyarbekir Spor |
04/05/2024 | Serik Belediyespor | 0 - 6 | Esenler Erokspor |
04/05/2024 | Beyoğlu Yeniçarşıspor | 3 - 1 | Karacabey Belediye Spor |
04/05/2024 | Adıyaman FK | 4 - 1 | Hes İlaç Afyonspor |
04/05/2024 | Ankara Demirspor | 5 - 2 | Yeni Mersin İdman Yurdu |
04/05/2024 | Kırklarelispor | 1 - 3 | Zonguldak Kömürspor |
04/05/2024 | Kırşehir Futbol SK | 4 - 5 | 1461 Trabzon FK |
Tarih | Ev Sahibi | Sonuç | Konuk Takım |
---|---|---|---|
27/04/2024 | Malatya Arguvanspor | 3 - 4 | Talasgücü Belediyespor |
27/04/2024 | Gümüşhanespor | 2 - 4 | Kepezspor FAŞ |
27/04/2024 | Artvin Hopaspor | 0 - 1 | 52 Orduspor FK |
27/04/2024 | Mardin 1969 Spor | 4 - 2 | İnegöl Kafkas GK |
27/04/2024 | Tarsus İdman Yurdu | 1 - 1 | Karabük İdmanyurdu Spor |
27/04/2024 | Ayvalıkgücü Belediyespor | 1 - 0 | Edirnespor |
27/04/2024 | Aliağa Futbol A.Ş. | 6 - 3 | Kırıkkalegücü FK |