Bugun...
SON DAKİKA

TÜRKİYE CUMHURİYETİ 100 YAŞINDA

Türkiye Cumhuriyeti 100 yaşında... 29 Ekim 1923'te Cumhuriyet'in ilanıyla Türk milletinin tarihinde yeni bir devrin kapıları açıldı ve "Egemenlik kayıtsız, şartsız milletindir" sözü, devlet yönetiminde en belirgin şekliyle yerini aldı. Mustafa Kemal Paşa, Cumhuriyet'in ilanı kararını Nutuk'ta, "Yemek sırasında, 'Yarın Cumhuriyet ilan edeceğiz' dedim. Orada bulunan arkadaşlar, derhal düşünceme katıldılar. Yemeği bıraktık. O dakikadan itibaren, nasıl hareket edileceği konusunda kısa bir program yaparak arkadaşları görevlendirdim" ifadeleriyle anlattı.
 Tarih: 29-10-2023 08:50:06  -   Güncelleme: 29-10-2023 14:32:06

TÜRKİYE CUMHURİYETİ 100 YAŞINDA

Türk milletinin tarihinde yeni bir devrin kapılarının açıldığı ve "Egemenlik kayıtsız, şartsız milletindir" sözünün devlet yönetiminde en belirgin şekliyle yerini aldığı Cumhuriyet'in ilanının üzerinden 100 yıl geçti.

 

 

24 Temmuz 1923'te Lozan Antlaşması imzalanarak yeni Türk devletinin bağımsızlığı kabul edildi.

 

 

İkinci dönem Türkiye Büyük Millet Meclisinin toplanmasından 2 ay sonra 13 Ekim 1923'te Ankara, Türkiye'nin hükümet merkezi oldu. Artık mevcut rejimin isminin de bütün açıklığı ile konulması, yeni devletin başkanının seçilmesi gerekiyordu.

 

 

O güne kadar Devlet Başkanlığı görevi, Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanı olarak Mustafa Kemal Paşa tarafından yürütülmüştü. Diğer taraftan bazı yabancı ülkeler de Lozan Antlaşması'nın onayı için Türkiye'deki yeni devlet rejiminin daha açık şekilde belirlenmesini istiyordu.

 

 

27 Ekim 1923'te İcra Vekilleri Heyetinin istifası ve Meclis'in güvenini kazanacak bir kabine listesinin oluşturulamaması da bu soruna acil bir çözüm gerektirdi.

 

 

“YARIN CUMHURİYET İLAN EDECEĞİZ”

Mustafa Kemal Paşa, 28 Ekim 1923 akşamına kadar hükümetin kurulamaması üzerine Çankaya Köşkü'nde arkadaşları için Latife Hanım'a bir sofra hazırlattı.

 

İsmet Paşa, Ali Fuat Paşa, Halit Paşa, Kemalettin Sami Bey'in de yer aldığı akşam yemeğinde yaşananları Mustafa Kemal Paşa, Nutuk'ta şöyle anlattı:

"Gece olmuştu... Çankaya'ya gitmek üzere Meclis binasından ayrılırken, koridorlarda beni beklemekte olan Kemalettin Sami ve Halit Paşa'lara rastladım. Ali Fuat Paşa, Ankara'dan hareket ederken bunların Ankara'ya geldiklerini o günkü gazetede 'Bir Uğurlama ve Bir Karşılama' başlığı altında okumuştum. Daha kendileriyle görüşmemiştim. Benimle konuşmak üzere geç vakte kadar orada beklediklerini anlayınca, akşam yemeğine gelmelerini, Milli Savunma Bakanı Kazım Paşa vasıtasıyla kendilerine bildirdim. İsmet Paşa ile Kazım Paşa'ya ve Fethi Bey'e de Çankaya'ya benimle birlikte gelmelerini söyledim. Çankaya'ya gittiğim zaman, orada, beni görmek üzere gelmiş bulunan Rize Milletvekili Fuat, Afyonkarahisar Milletvekili Ruşen Eşref Bey'lerle karşılaştım. Onları da yemeğe alıkoydum.

 

 

Yemek sırasında: 'Yarın Cumhuriyet ilan edeceğiz' dedim. Orada bulunan arkadaşlar, derhal düşünceme katıldılar. Yemeği bıraktık. O dakikadan itibaren, nasıl hareket edileceği konusunda kısa bir program yaparak arkadaşları görevlendirdim. Yaptığım programın ve verdiğim talimatın uygulanışını göreceksiniz.

 

Efendiler, görüyorsunuz ki Cumhuriyet ilanına karar vermek için Ankara'da bulunan bütün arkadaşlarımı davet ederek onlarla görüşüp tartışmaya asla lüzum ve ihtiyaç görmedim. Çünkü, onların da aslında ve tabii olarak benim gibi düşündüklerinden şüphe etmiyordum. Halbuki o sırada Ankara'da bulunmayan bazı kişiler, yetkileri olmadığı halde, kendilerine haber verilmeden, düşünce ve rızaları alınmadan Cumhuriyet'in ilan edilmiş olmasını bize gücenme ve bizden ayrılma sebebi saydılar."

 

 

"YAŞASIN CUMHURİYET" SESLERİ VE ALKIŞLARLA KARŞILANDI

Mustafa Kemal Paşa o gece İsmet Paşa ile 1921 Anayasası'nın bazı maddelerini değiştiren kanun tasarısını hazırladı.

 

 

"Türkiye devletinin hükümet şekli cumhuriyettir." hükmünün yer aldığı tasarı üzerinde TBMM'de yapılan konuşmalardan sonra saat 20.30'da oturuma katılan 158 üyenin tamamının oyuyla Cumhuriyet'in ilanı kabul edildi. Cumhuriyet'in ilanı "Yaşasın Cumhuriyet" sesleri ve alkışlarla karşılandı.

 

 

Böylece yeni devletin yönetim biçimi bütün açıklığı ile ismini almış oldu. Cumhuriyet'in ilanı ile "Egemenlik kayıtsız, şartsız milletindir" ilkesi de artık devlet yönetiminde en belirgin şekliyle yerini buldu.

 

 

Ardından cumhurbaşkanlığı seçimine geçildi. Yapılan gizli oylamada 158 milletvekilinin tamamının oyunu alan Gazi Mustafa Kemal Paşa, TBMM tarafından yeni Türk devletinin ilk cumhurbaşkanı seçildi. Bunun üzerine kürsüye gelen Mustafa Kemal Paşa, yaptığı konuşmasını, "Türkiye Cumhuriyeti mesut, muvaffak ve muzaffer olacaktır." sözü ile bitirdi.

 

Böylece devletin adı ve rejimiyle ilgili tartışmalara son verildi ve devlet başkanlığı konusu çözüme kavuştu. Hükümetin kurulma şekli yeniden düzenlendi.

 

Buna göre, cumhurbaşkanı başbakanı atayacak, başbakan da bakanlarını seçip cumhurbaşkanının onayına sunacaktı. Bu uygulamayla, Meclis Hükümeti Sistemi yerine parlamenter rejime geçilmiş oldu.

1925’TEN BU YANA “MİLLİ BAYRAM” OLARAK KUTLANMAYA BAŞLANDI

 

İlk hükümeti kurmakla İsmet İnönü görevlendirilirken, Fethi Okyar da TBMM Başkanlığı'na seçildi.

 

Türk halkı, 29 Ekim gecesi ve 30 Ekim günü Cumhuriyet'in ilanını kutladı. 26 Ekim 1924'te yayımlanan kararname ile Cumhuriyet'in ilanının 101 pare top atışı ve düzenlenecek etkinliklerle kutlanmasına karar verildi

 

Karar doğrultusunda 29 Ekim 1924'teki etkinlikler, kutlamaların başlangıcı oldu.

 

Hariciye Vekaleti, 2 Şubat 1925'te bir kanun teklifiyle 29 Ekim'in bayram olmasını önerdi. Teklif, Meclis Anayasa Komisyonu tarafından incelendi ve 18 Nisan'da karara bağlandı.

 

 

TBMM'de teklifin  19 Nisan'da kabul edilmesiyle 29 Ekim, 1925yılından bu yana "Milli Bayram" olarak kutlanmaya başlandı.

 

  Bu haber 3531 defa okunmuştur.   Editör: Hakan Elçi
Etiketler
  Kaynak: https://www.milliyet.com.tr/

  YORUMLAR YORUM YAP | 0 Yorum
  FACEBOOK YORUM
Yorum
  DİĞER TÜRKİYE Haberleri
Bizi Takip Edin :
Facebook Twitter Google Youtube RSS
  • BUGÜN ÇOK OKUNANLAR
  • BU HAFTA ÇOK OKUNANLAR
  • BU AY ÇOK OKUNANLAR
  HABER ARŞİVİ
  HAVA DURUMU
PUAN DURUMU
Takım O G M B A Y P AV
1 Galatasaray 22 19 0 3 57 22 60 +35
2 Fenerbahçe 23 18 2 3 60 23 57 +37
3 Samsunspor 23 14 5 4 37 23 46 +14
4 Eyüpspor 23 11 5 7 35 21 40 +14
5 Beşiktaş 22 10 4 8 33 22 38 +11
6 Göztepe 22 10 7 5 40 27 35 +13
7 Başakşehir FK 23 9 8 6 39 31 33 +8
8 Kasımpaşa 23 7 6 10 41 45 31 -4
9 Trabzonspor 22 7 7 8 36 26 29 +10
10 Gaziantep FK 22 8 9 5 28 30 29 -2
11 Alanyaspor 23 7 9 7 25 31 28 -6
12 Çaykur Rizespor 22 8 11 3 26 37 27 -11
13 Antalyaspor 23 7 10 6 26 42 27 -16
14 Konyaspor 23 6 11 6 29 37 24 -8
15 Sivasspor 23 6 12 5 27 39 23 -12
16 Kayserispor 22 4 9 9 23 42 21 -19
17 Bodrum FK 23 5 13 5 16 29 20 -13
18 Hatayspor 23 2 14 7 24 42 13 -18
19 Adana Demirspor 23 2 18 3 21 54 3 -33
Takım O G M B A Y P AV
1 Kocaelispor 25 17 5 3 40 20 54 +20
2 Fatih Karagümrük 24 13 5 6 40 22 45 +18
3 Erzurumspor FK 25 13 8 4 37 20 43 +17
4 Gençlerbirliği 25 12 6 7 31 21 43 +10
5 Çorum FK 25 10 7 8 32 24 38 +8
6 Keçiörengücü 25 10 8 7 38 29 37 +9
7 Bandırmaspor 24 10 7 7 33 31 37 +2
8 İstanbulspor 24 11 10 3 36 27 36 +9
9 Pendikspor 25 10 9 6 30 29 36 +1
10 Ümraniyespor 24 10 9 5 34 32 35 +2
11 Amed SK 25 8 6 11 25 23 35 +2
12 Esenler Erokspor 25 9 9 7 33 31 34 +2
13 Boluspor 25 9 9 7 32 29 34 +3
14 Manisa FK 25 10 12 3 35 34 33 +1
15 Sakaryaspor 24 8 7 9 30 32 33 -2
16 Iğdır FK 25 9 11 5 27 28 32 -1
17 MKE Ankaragücü 24 9 12 3 28 25 30 +3
18 Şanlıurfaspor 24 8 12 4 29 33 28 -4
19 Adanaspor 24 4 13 7 19 42 19 -23
20 Yeni Malatyaspor 25 0 25 0 10 87 21 -77
Takım O G M B A Y P AV
1 Sarıyer 23 17 1 5 55 14 56 +41
2 Batman Petrolspor 23 17 5 1 42 19 52 +23
3 Altınordu 23 13 2 8 46 20 47 +26
4 GMG Kastamonuspor 23 13 2 8 39 18 47 +21
5 Adana 1954 Futbol Kulübü 23 12 5 6 42 21 42 +21
6 İskenderunspor A.Ş. 23 10 5 8 34 22 38 +12
7 Beykoz Anadolu 23 10 8 5 29 27 35 +2
8 24Erzincanspor 23 8 7 8 31 32 32 -1
9 Fethiyespor 23 7 7 9 25 23 30 +2
10 Kırklarelispor 23 7 8 8 29 26 29 +3
11 1461 Trabzon FK 23 7 10 6 28 29 27 -1
12 İnegölspor 23 6 8 9 24 28 27 -4
13 Kepezspor FAŞ 23 6 12 5 25 33 23 -8
14 Isparta 32 Spor 23 4 8 11 18 27 23 -9
15 Karaköprü Belediyespor 23 3 12 8 23 38 17 -15
16 Sincan Belediye Ankaraspor 23 3 13 7 17 34 16 -17
17 Altay 23 5 15 3 18 47 15 -29
18 Hes İlaç Afyonspor 23 1 21 1 9 76 2 -67
Takım O G M B A Y P AV
1 Bursaspor 20 15 0 5 43 7 50 +36
2 Karşıyaka 20 12 3 5 34 17 41 +17
3 Belediye Kütahyaspor 20 11 4 5 35 21 38 +14
4 Düzcespor 20 10 3 7 28 16 37 +12
5 Silifke Belediye Spor 20 9 5 6 36 23 33 +13
6 Anadolu Üniversitesi 20 8 6 6 27 19 30 +8
7 Muş Spor Kulübü 20 7 4 9 23 18 30 +5
8 Bornova 1877 20 5 7 8 27 34 23 -7
9 Artvin Hopaspor 20 5 7 8 13 21 23 -8
10 Kırşehir Futbol SK 20 6 9 5 21 32 23 -11
11 23 Elazığ Futbol Kulübü 20 5 8 7 13 19 22 -6
12 Kahramanmaraşspor 20 6 10 4 18 27 22 -9
13 Tokat Bld Plevnespor 20 4 9 7 14 21 19 -7
14 Kuşadasıspor 20 5 14 1 18 33 16 -15
15 Bulvarspor 20 3 10 7 17 34 16 -17
16 Ergene Velimeşe 20 2 14 4 8 33 10 -25
Tarih Ev Sahibi Sonuç Konuk Takım
 17/02/2025 Çaykur Rizespor vs Galatasaray
 21/02/2025 Bodrum FK vs Hatayspor
 21/02/2025 Eyüpspor vs Beşiktaş
 22/02/2025 Sivasspor vs Konyaspor
 22/02/2025 Antalyaspor vs Kasımpaşa
 22/02/2025 Samsunspor vs Çaykur Rizespor
 23/02/2025 Kayserispor vs Göztepe
 23/02/2025 Alanyaspor vs Adana Demirspor
 23/02/2025 Trabzonspor vs Gaziantep FK
 23/02/2025 Trabzonspor - Gaziantep FK Gaziantep FK ligde deplasmandaki son 9 maçında hiç kazanamadı  Trabzonspor yenilmez
Tarih Ev Sahibi Sonuç Konuk Takım
 17/02/2025 Bandırmaspor vs İstanbulspor
 17/02/2025 Adanaspor vs Ümraniyespor
 17/02/2025 Fatih Karagümrük vs Şanlıurfaspor
 17/02/2025 Sakaryaspor vs MKE Ankaragücü
 21/02/2025 Manisa FK vs Boluspor
 22/02/2025 Keçiörengücü vs Gençlerbirliği
 22/02/2025 Şanlıurfaspor vs Kocaelispor
 22/02/2025 Çorum FK vs Adanaspor
 22/02/2025 İstanbulspor vs Fatih Karagümrük
 22/02/2025 MKE Ankaragücü vs Bandırmaspor
 23/02/2025 Erzurumspor FK - Iğdır FK Iğdır FK ligde deplasmandaki son 6 maçında hiç kazanamadı  Erzurumspor FK yenilmez
 23/02/2025 Amed SK - Yeni Malatyaspor Amed SK ligde evindeki son 8 maçında hiç kaybetmedi  Amed SK yenilmez
 23/02/2025 Amed SK - Yeni Malatyaspor Yeni Malatyaspor ligdeki son 25 maçını kaybetti  Amed SK kazanır
 23/02/2025 Ümraniyespor - Sakaryaspor Sakaryaspor ligde deplasmandaki son 5 maçında hiç kaybetmedi  Sakaryaspor yenilmez
Tarih Ev Sahibi Sonuç Konuk Takım
 22/02/2025 Kırklarelispor vs İnegölspor
 22/02/2025 Sincan Belediye Ankaraspor vs Sarıyer
 23/02/2025 Fethiyespor vs 1461 Trabzon FK
 23/02/2025 Altay vs İskenderunspor A.Ş.
 23/02/2025 Batman Petrolspor vs Karaköprü Belediyespor
 23/02/2025 Beykoz Anadolu vs Adana 01 Futbol Kulübü
 23/02/2025 GMG Kastamonuspor vs Altınordu
 23/02/2025 Isparta 32 Spor vs Kepezspor FAŞ
 01/03/2025 Altınordu vs Beykoz Anadolu
Tarih Ev Sahibi Sonuç Konuk Takım
 22/02/2025 Karşıyaka vs Kuşadasıspor
 23/02/2025 Anadolu Üniversitesi vs Kırşehir Futbol SK
 23/02/2025 Düzcespor vs Bornova 1877
 23/02/2025 Ergene Velimeşe vs 23 Elazığ Futbol Kulübü
 23/02/2025 Kahramanmaraşspor vs Bursaspor
 23/02/2025 Muş Spor Kulübü vs Bulvarspor
 23/02/2025 Silifke Belediye Spor vs Belediye Kütahyaspor
 23/02/2025 Tokat Bld Plevnespor vs Artvin Hopaspor
 23/02/2025 Anadolu Üniversitesi - Kırşehir Futbol SK Anadolu Üniversitesi ligde evindeki son 7 maçında hiç kaybetmedi  Anadolu Üniversitesi yenilmez
  ANKET Tüm Anketler
Henüz anket oluşturulmamış.
  NAMAZ VAKİTLERİ
nöbetçi eczaneler
  HABER ARA
YUKARI YUKARI